दागिन्यांवर बनावट हॉलमार्क असल्याचे उघड : कोट्यवधीचे 2.75 किलोग्रॅम सोने जप्त
नागपूर. सोन्याचे दागिने खरेदीच्या विचारात असाल तर ही बातमी तुमच्यासाठीच आहे. सोन्याची गुणवत्ता प्रमाणित करण्यासाठी दागिन्यांवर हॉलमार्क बंधनकारक करण्यात आले आहे. यानंतरही राज्यात बनावट हॉलमार्क लावून सोन्याच्या दागिन्यांची विक्री केली जात असल्याची माहिती बीआयएसला मिळाली होती. त्या आधारे भारतीय मानक ब्युरोने (BIS) नागपूर, मुंबई, पुणे, ठाणे (Nagpur, Mumbai, Pune, Thane ) येथे धाडी टाकत कारवाई (Dashing action ) केली. यात नकली हॉलमार्कचा होलोग्राम असलेले सुमारे 1 कोटी 5 लाखांचे 2.75 किलोग्रॅम दागिने जप्त करण्यात आले आहेत. बीआयएसने ठरवून दिलेली गुणवत्ता आणि निकषांची पूर्तता न करताच राज्यात हॉलमार्कचा नकली होलोग्राम लावून सोन्याची दागिने विक्री करणाऱ्यांविरोधात मोहीम उघडण्यात आली आहे. बीआयएस ही भारताची राष्ट्रीय मानक संस्था आहे. राष्ट्रीय मानके तयार करून त्याच्या अंमलबजावणीची जबाबदारी त्यांच्यावर आहे.
कारवाई अंतर्गत सोन्या- चांदीच्या दागिन्यांच्या शुद्धता प्रमाणपत्रासाठी हॉलमार्क आहे. त्याचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर राज्यात कारवाई केली जात आहे. नागपूर सराफा असोसिएशनचे अध्यक्ष राजेश रोकडे यांनी बीआयएसच्या केंद्रांवर याची जबाबदारी निश्चित करण्याची मागणी केली आहे. बीआयएसची गुणवत्ता तपासणी केंद्रे असताना नकली हाेलोमार्क लागतोच कसा, मग ही केंद्रे काय कामाची असा सवाल रोकडे यांनी केला आहे.
हॉलमार्कच्या नियमांमध्ये सुधारणा
सोन्याची शुद्धता तपासण्यापूर्वी, हे जाणून घेणे फार महत्वाचे आहे की भारत सरकारने दागिन्यांवर हॉलमार्कच्या नियमांमध्ये केलेली सुधारणा 1 जुलै 2021 पासून देशभर लागू करण्यात आली आहे. नवीन नियमानुसार, दागिन्यांवर हॉलमार्किंगचे एकूण 3 गुण आहेत. पूर्वी हे 4 ते 5 असायचे. 3 गुणांमध्ये हॉलमार्क, शुद्धता ग्रेड आणि 6 अंकी अल्फान्यूमेरिक कोड असतात.
एचयूआयडी कोड
6 अंकी अल्फान्यूमेरिक कोडला एचयूआयडी म्हणतात. यामध्ये अक्षरे तसेच अंकांचा समावेश होतो. नवीन नियमांनुसार, देशात निर्मित प्रत्येक सोन्याच्या दागिन्यांना एक युनीक एचयूआयडी कोड दिलेला आहे. यामुळे दागिन्यांची शुद्धता तपासण्यात मदत होते.
